Recherche – Detailansicht

Ausgabe:

1878 Nr. 19

Spalte:

477

Autor/Hrsg.:

Wagner, Aug.

Titel/Untertitel:

Der evangelische Hauptgottesdienst. Ein Wort zu dessen Verständniß. Die Altar-, Chor- und Gemeindegesänge der evangelischen Liturgie an Sonn- und Festtagen 1878

Rezensent:

Sachsse, Eugen

Ansicht Scan:

Seite 1

Download Scan:

PDF

477

Theologifche Literaturzeitung. 1878. Nr. 19.

478

Möge das Büchlein mit feinen humoriftifchen wie
mit feinen tief ernften Worten etwas Gutes ausrichten.

Tübingen. Dr. E. Neftle.

Wagner, Mufikdir. Organ. Aug., Der evangelische Hauptgottesdienst
. Ein Wort zu deffen Verftändnifs. Die
Altar-, Chor- und Gemcindegefänge der evangelifchen
Liturgie an Sonn- und Fefttagen. Leipzig 1877, C.
A. Koch. (III, 52 S. qu. gr. 4.) M. 2. 40.

Der Verfaffer bemerkt in dem Vorwort mit Recht,
dafs die evang. Gemeinde im Gottesdienfte nicht nur
das Wort Gottes hören, fondern auch gemeinfam anbeten
wolle. Gemcinfame Anbetung kann nur in der
Tonfprache gefchehen, daher ift die Liturgie nothwendig.
Zwar ift nicht zu leugnen, dafs hie und da in der evang.
Kirche der liturgifche Theil des Gottesdienftes fchon zu
weit ausgefponnen wird; indefs giebt es auch noch viele
Gemeinden, welche felbft in einer einfachen, gefunden
Liturgie keine rechte Erbauung finden. Der Grund liegt
meift darin, dafs die Organiften kein Herz und Verftändnifs
für gemeinlame Anbetung haben und die Re-
fponforien mechanifch — oft fogar ohne Wechfel der
Regifter — abfpielen. Es ift daher eine dankenswerthe
Arbeit, die Organiften in den Geift der evang. Liturgie
einzuführen und diefe Aufgabe hat Verf. in tüchtiger
Weife gelöft. Nach einer kurzen und richtigen Erläuterung
des evang. Gottesdienftes giebt er die erforderlichen
Chöre und Refponforien in vierftimmigem, reinem und
kirchlichem Satze. Auch darin find wir mit dem Verf.
einverftanden, dafs die ganze Gemeinde in der Liturgie
thätig fein foll, daher bleibt für einen befondern Chor
nur wenig Raum. Zu bedauern ift es dagegen, dafs der
Verf. die in der preufs. Landesagende vorgefchriebenen
Melodien faft gänzlich ignorirt hat. Diefe find nicht
nur meift fchöner, als die von ihm mitgetheilten, fondern
auch vielen Gemeinden fo lieb, dafs fie fie nicht aufgeben
werden. Daher dem Werkchen trotz aller Vorzüge
nur eine befchränkte Brauchbarkeit zukommt.

Hamm. Lic. Sachsse.

Bibliographie

von Dr. Caspar Rene" Gregory.
iEcutfdx 'Literatur.

Becker, F., Die Infchriften der romifchen Coemeterien. Erklärung
30 ausgewählter faefim. altchrifll. Grabfchriften.
Ein Beitrag zur Kenntnifs d. chrifll. Alterthums m. hefond.
Berückfichtigung der Forfchungen de Roffi's. Als Beilage
10 Taf. Holzfchn.-Abbildgn., 26 Denkmäler altchrifll.Kunft
darfl. Gera, Reifewitz. (40 S. gr. 8.) 2. 40.

Werner, K., Heinrich v. Gent als Repräfentant des chrifll.
Piatonismus im 13. Jahrh. [Aus Denkfchr. d. k. Akad. d.
Wifl*.] Wien, Gerold's Sohn in Comm. (6b S. imp.-4.)

3- -

Horawitz, A., Analecten zur Gefch. d. Reformation u. des
Humanismus in Schwaben. [Aus Sitzungsber. d. k. Akad.
d. Wiff.] Wien, Gerold's Sohn in Comm. (94 S. Lex.-8.)

1. 50.

Körner, F. Die kurfächfifche Staatsregierung dem Grafen
Zinzendorf u. Herrnhut bis 1760 gegenüber. Nach den
Acten d. Hauptflaatsarchivs zu Dresden dargeflellt. Leipzig
, B. Tauchnitz. 119 S. gr. 8.) 4. —

Lipfius, R. A., Dogmatifche Beiträge zur Vertheidigung u.
Erläuterung meines Lehrbuches. [Aus: Jahrbb. f. prot.
Theol.] Leipzig, J. A. Barth. (VI, 215 S. 8 ) 3. —

Frank, F. H. R., Syftem der chrifllichen Wahrheit. I. Hälfte.
Erlangen, Deichen. VII, 495 S. gr. 8.) 8. —

Hofmann, J. C. K. v., vermifchte Auffätze. Eine Auswahl
aus der Zeitfchrift für Proteflantismus u. Kirche zufam-
mengeflellt v. H. Schmid. Erlangen, Deichert. (XXVI,
527 S. 8.) 8. —

Seifert, A., Die Unflerblichkeits-Idee in ihrer gefchichtl.
Entwickelung, als cultur-hiflor. Beitrag dargeflellt. Leipzig
, Würzner in Comm. (39 S. gr. 8.) I. —

Mücke, Der kirchenpolitifche Kampf u. der Sieg des Staates
in Preufsen u. im Deutfchen Reiche. Brandenburg a/H.,
Wiefike. (131 S. 8.) 2. —

Schröteler, F. J., Apoflologie. 50 Kanzel Vorträge üb.
die 12 hl. Apoflel. Anhang: Neue Gelegenheitsreden.
Düffeldorf, Schwann. (VI, 403 S. gr. 8.) 4. 50.

Meyer, K. Vf., Der evangelifche Religionsunterricht auf den
höheren Schulen. Ein freies Wort ernfler Mahnung an
Eltern u. Lehrer. Hannover, Hahn. (75 S. 8.) 1. —

Stöhr, A., Handbüch der Pafloralmedicin m. befond. Berückfichtigung
derHygiene. [Theol. Biblioth. 2. Ser. 5. Bd.
I. Lfg.] Freiburg i/Br., Herder. (VI, 256 S. 8.) 3. 60.

'Literatur heg Ituglanocg.

Arbois de Jubainville, H, d', La mythologie grecque et l'histoire
de l'Europe occidentale. (Extr. des M£moires de la Societe' de lin-
guistique. ] Paris, Vieweg. (38 p. 8.)

Girard de Kialle, La mythologie comparee. T. I. Theorie du feli-
chisme. Sorciers et sorcellerie. Theorie du polytheisme. Mythologie
des nations civilisees de l'Amerique etc. Paris, Reinwald et Ce.
(XII, 363 p 18 Jesus.)

Garland, G. V.. Genesis. With notes. London, Rivingtons. (553 p.
8.1 21 s.

Schuht, M., Sentences et proverbes du Talmud et du Midrasch suivi
du traite d'Aboth. Paris, (Frankfurt a/M., Jos. Baer & Co.) (XII,
546 S. gr. 8.) M. 12. —

Clementis Romani epistolae ad Corinthios primae supplementum e codice
constantinopolitano nuper editum, latine vertit Torquatus Armellini.
Romae, ex typ. Polyglotta. (12 p. 8.) L. o. 60.

De Soyres. ,1., Montanism and the primitive church: a study in the
ecclesiastical history of the second Century: the Hulsean prize essay,
1877. London, Bell. (160 p. 8.) 6 s.

Bozon, A., De Vitali Blesensi. Paris, imp. Plön et Ce. (58 p. 8.)

Santucci, G., Sulla vera patria di s Tommaso d'Aquino: dissertazione.
Napoli, tip. della R. Accademia delle scienze. (78 p. 8.)

Talamo, S., II rinnovamento del pensiero tomistico e la scienza mo-
derna: tre discorsi Siena, tip. all' insegna di San Bernardino.
(130 p. 16.) L. o. 80.

Roze, M. A , Les Dominicains en Amerique, 011 Apercu historique sur
la fondation des diverses provinces de l'ordre des Freres precheurs
dans le Nouveau-Monde. Paris, Poussielgue freres. (XI, 492 p.
18 jeus). •

Bougaud, Le grand peVil de l'eglise de France au XIXe siecle. Avec
une carte teintee, indiquant la geographie et la statistique de la
diminution des vocations sacerdotales. Paris, Poussielgue freres
(180 p. 8.)

Pierleoni, A., II prete cattolico salvezza degli stati: conferenza. Fer-
rara, D. Taddei e f. (220 p. 16). L. 1. 25.

Parocchi, L. M., Della necessitä d'una filosoha propedeutica alla teo-
logia: lettera ai professori del Seminario. Bologna, tip. Arcivescovile.
(12 p. 16.)

Ferri, E., La teoria dell' imputabilitä e la negazione del libero arbi-

trio. Firenze, tip. Barbera. (XII, 616 p. 8.) L. 8.

Thomander, J. IL, Skrifter, II. Upsatser i kyrkliga och theolog. frä-

gor. 8:e häft. Lund, C. W. K. Gleerup. (96 p. 8.) I kr. 25 öre.
Venturoli, M., Ilaeckel, la teoria evolutiva e la sua teoria antropoge-

nica: esposizione e critica. Bologna 1877, tip. Arcivescovile. (74 p. 8.)
Tractatus de essentialibus religionis votis et eximiis bonis. Avignon,

imp. Seguin. (236 p. 8.)
Gerfo nius, J., Tractatus de parvulis ad Christum trahendis. [Opuscula

seil, patrum et theologorum.] Paris, Berche et Tralin. (IX, 61 p. 32.)
Samson, G. W., The atonement: viewed as assumed divine responsi-

bilily; traced as the fact attested in divine revelation; shown to be

the truth harmonizing Christian theories; and recognized as the grace

realized in human experience. Philadelphia, Lippincott. (16.) 0 1.
Weill, M. A., La Morale du judaisme. T. II. Paris, Franck. (385 p.

8.) 5 fr.

Arbousse- Bastide, Jerusalem, Rome et l'Evangile; l'esprit ancien et

l'esprit nouveau. Paris, imp. Martinet. (40 p. 12.)
Sanfelice, G., F'undamenta iuris canonici. Sarni, ex tip. Hippogryphi.

(16, 168 p. 16.) L. 3.

Ferrari, G., Summa institutionum canonicarum: editio 3a. aueta et emen-

data. 2 vol. Januae 1877, ex typ. episcopali. (322, 530 p. 16.)

L. 6.

Da Carpi, L., Compendiosa bibliotheca liturgica: opus posthumum,
liturgiae quoque scholis aecommodatum. Bononiae, ex offic. Pontif.
Mareggiania. 1752 p. 8.) L 7.

Tilg Scitfcferiftcii.

Le Savoureux, E., l.e premitr »tot de la Bible. Etüde exegetique (Ee-

vue theologique Juillet, p. 88—95).
Griinebaum, Tarfchifch (Jüd. Litblt. 35, S. 138).